ارزیابی ژنوتیپهای گندم نان با استفاده از صفات مرفوفیزیولوژیک، شاخص های مقاومت و مارکرهای مولکولی issr

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 20 ژنوتیپ مختلف گندم نان، تحقیق حاضر در سال زراعی 1390-1389 در دو بخش زراعی و مولکولی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی اجرا شد. ارزیابی صفات زراعی، مورفولوژیکی و مقاومت به خشکی براساس طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط تنش و نرمال انجام گردید. تنوع ژنتیکی علاوه بر صفات زراعی، فیزیولوژیک، مورفولوژیک با استفاده از نشانگر مولکولی issr نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین، اختلافات بین ژنوتیپ را آشکار کرد، همچنین نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین دو شرایط تنش آبی و نرمال از نظر اکثر صقات تفاوت وجود دارد. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش وارد، بر مبنای عملکرد و اجزای عملکرد، خصوصیات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و فنولوژیک ژنوتیپ ها را در سه گروه جداگانه در شرایط تنش آبی و نرمال قرار داد. تجزیه واریانس ساده و مرکب صفات مورد بررسی در انتقال مجدد با روش محلول پاشی و فویل آلومینیوم در شرایط نرمال و تنش نشان داد بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی دار در سطوح 1 و 5 درصد وجود دارد و ارزیابی ژنوتیپ ها از لحاظ میزان انتقال مجدد در روش محلول پاشی و فویل آلومینیوم براساس شاخص ysi نشان دهنده برتری آنها در انتقال مجدد و اختلاف کمتر وزن دانه در سطوح شاهد و محلول پاشی بود. ژنوتیپ های شماره 2، 8، 17 و 10 جزء ژنوتیپ های انتخابی از طریق شاخص های مقاومت به خشکی می باشند. شاخص های mp، sti و gmp برای گزینش ژنوتیپ هایی که در شرایط تنش و نرمال خوب عمل کرده بودند شاخص های مناسب تری بودند. تجزیه خوشه ای بر اساس داده های حاصل از نشانگر issr، ژنوتیپ ها را در چهار گروه جداگانه قرار داد که با نتایج حاصل از شاخص های مقاومت به خشکی و آزمون جوانه زنی تا حدودی مطابقت داشت.آزمون مانتل بین داده های فنوتیپی در شرایط تنش و داده های فنوتیپی در شرایط نرمال و با داده های نشانگر issr همبستگی معنی داری نشان داد که این موضوع می تواند حاکی از تطابق داده های مولکولی و زراعی باشد.